Vanwege toenemende vergrijzing neemt de vraag naar complexe zorg toe, met het gevolg dat uitvoerende zorg financieel onhoudbaar wordt wanneer deze wordt geboden in verpleeg- en verzorgingshuizen. Daarom zijn verpleeg- en verzorgingshuizen gereduceerd en brengen ouderen alleen de laatste fase van hun leven (gemiddeld 9 maanden) in een verpleegtehuis door. Deze demografische ontwikkelingen en landelijke beleidskeuzes grijpen in en laten sporen na in een gemeente, het dorpsleven en het persoonlijk leven. 

Tegelijkertijd vond er in 2015 een landelijke decentralisatie plaats door middel van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) naar gemeenten. De nadrukkelijk aanwezige opdracht vanuit de WMO naar burgers is ‘meedoen’. Deze opdracht is niet alleen gericht op de hulpvrager zelf, maar strekt zich verder uit naar het sociale netwerk en het informele netwerk in een gemeente. 

Dit informele netwerk bestaat uit buren en vrijwilligers die zich op diverse manieren  inzetten om de kwaliteit van het dorpsleven en een persoonlijk leven hoog te houden. Er wordt een enorm beroep gedaan op informele zorgers. 

Op individueel niveau heeft het als gevolg dat mantelzorgers langer zorgen en complexere zorgtaken uitvoeren. Dit varieert van huishoudelijke taken, het toedienen van medicatie en het regelen van administratie tot 24 uur per dag aanwezig zijn voor zorg en hulp (Riffin et al., 2018).

Zo’n tien procent van de mantelzorgers voelt zich emotioneel en fysiek overbelast. Dat effect komt niet door de feitelijke zorgtaken, maar door de tijd, moeite en emotionele belasting die het vraagt van een mantelzorger. Eveneens heeft het gebrek aan kennis rond de verzorging zijn weerslag op het emotionele en fysieke welzijn (Shiba et al., 2016). Tevens ervaren vrijwilligers een toename van complexe hulpvragen, waardoor vrijwilligerswerk specialistischer van aard wordt en er een zware verantwoordelijkheid ervaren wordt. 

De bovenstaande ontwikkelingen vinden ook plaats in gemeente Aa en Hunze. Sterker nog, in gemeente Aa en Hunze neemt het potentieel van mantelzorg af en neemt de vraag naar mantelzorg toe. Op dit moment bestaat er gemiddeld een potentieel van tien mantelzorgers voor één zorgvrager. Vanwege demografische ontwikkelingen neemt dat potentieel in snel tempo af naar drie mantelzorgers voor één zorgvrager in 2040. Ook ervaart het Vrijwilligerspunt van Impuls een toenemende vraag naar vrijwilligers voor persoonlijke hulpvragen. Met regelmaat vermijdt een hulpvrager een vraag te stellen aan het sociale netwerk, vanwege de angst om een familielid of vriend te veel te belasten. Bij inwoners die bijvoorbeeld vanuit het westen naar Drenthe zijn verhuisd ontbreekt regelmatig een sociaal netwerk en daarmee een sociaal vangnet. In de dorpen blijven ouderen langer thuis wonen, terwijl centrale voorzieningen verdwijnen en er wordt verwacht dat men een groter beroep doet op informele zorgers. Deze informele zorgers, mantelzorgers en vrijwilligers krijgen te maken met complexe zorg en problematiek wat emotionele belasting met zich meeneemt. 

Wat betekent dat precies voor ouderen? Welke rollen vervullen zij? Wanneer geven zij hulp? Hoe ervaart men het om zelf hulp te vragen of te ontvangen?

Stichting Be-wonder, Welzijnsorganisatie Impuls Aa en Hunze, het programma Samen Ouder Worden, Podium Platteland en de gemeente Aa en Hunze willen samen optrekken in de uitdaging van deze tijd: toenemende vergrijzing en ouderen die lang thuis wonen, ook met complexe zorgproblematiek. Door middel van Paradijs Aa en Hunze worden mensen uitgenodigd hulpvragen te stellen, vindt er matching van deze hulpvragen plaats en worden er nieuwe omgangsvormen ontdekt. Door middel van kunst & cultuur wordt hiervoor speelruimte gecreëerd waar plezier en emotie centraal staan.